Jaaroverzicht 2023
Voorwoord
De twaalf maanden van 2023 waren opnieuw dynamisch. Met uiteenlopende ontwikkelingen binnen en buiten onze organisatie. Zoals onze bijdragen om tijdens de afsluitingen rond de Haringvlietburg en de Heinenoordtunnel files en vertragingen zoveel mogelijk te voorkomen en hulpverlening doorgang te laten vinden.
Daarnaast waren we onder meer betrokken bij kleinere en helaas ook grotere incidenten. Zoals ongevallen en branden. Maar collega’s van onze organisatie hielpen bijvoorbeeld ook met de internationale hulpverleningsorganisatie USAR bij de ontstellende aardbevingen in Turkije. Gelukkig zijn we ook betrokken bij evenementen waar veel inwoners van onze regio plezier aan beleven, zoals het afgelopen jaar de landelijke intocht van Sinterklaas in Gorinchem.
In dit jaaroverzicht informeren we onze inwoners graag over zulke ontwikkelingen, feiten en cijfers die een beeld geven van onze werkzaamheden. Werkzaamheden om bij te dragen aan veiligheid voor alle inwoners en organisaties in de regio. Wat er ook gebeurt. Daar kunt u op rekenen.
Caren Frentz,
Algemeen directeur/ regionaal commandant Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid
Inhoud
Feiten en cijfers
Over onze organisatie en onze regio Zuid-Holland Zuid
De VRZHZ is één van de
De regio bestaat uit
met in totaal zo’n
We hebben in totaal
Hiervan is
en
Binnen onze organisatie hebben we:
* Let op: sommige vaste medewerkers zijn ook vrijwilliger. Daarom wijkt de optelsom af.
Er zijn in totaal
Incidenten
Ook in 2023 rukten we als brandweer uit voor diverse incidenten. We lichten er een paar toe.
Brand in een rietenkapwoning
Rookverspreiding in flatgebouw
Vrachtwagen stort van viaduct A15 op busje
Brand verwoest boerderij in Nieuw-Lekkerland
Beeld: - Peter Stam
Meisje verdrinkt in Alblasserdamse recreatieplas
Explosies en rook bij brand in bedrijfspand Alblasserdam
Gewonde gered bij brand op olietanker bij Streefkerk
Ernstige aanrijding auto en trekker in Streefkerk
Storm Ciarán
Bewoners gered bij flatbrand
Melding neergestort sportvliegtuigje Tiengemeten
Brand in machinekamer
Oefeningen
Systeemoefening test alarmering en opkomsttijden
Eén keer per jaar wordt een zogeheten systeemoefening gehouden met crisisfunctionarissen van Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en van partnerorganisaties die op de betreffende dag aan het werk zijn. De datum van de oefening – waarbij aandacht wordt besteed aan alarmering en opkomsttijden en een scenario wordt beoefend – wordt nooit van tevoren bij de deelnemers bekend gemaakt om de oefening zo realistisch mogelijk te laten verlopen. Dit keer vond de oefening plaats in de week van 30 oktober.
Het oefenscenario was deze keer gericht op extreem weer tijdens een groot evenement in de regio. Uiteraard zijn er altijd punten voor verbetering, maar de betrokkenen keken terug op een geslaagde oefening. Zoals één van de oefenleiders, hij vertelt: ‘Het was goed de volledige crisisorganisatie van de VRZHZ weer in z’n geheel en onverwacht te beoefenen. Ook door de deelnemers zelf werd dit als prettig ervaren. Ook al moesten sommige deelnemers hiervoor hun planning plots omgooien.’
Burgemeesters trainen met oefenscenario
De tien burgemeesters van onze regio nemen tijdens crises samen in het gemeentelijk beleidsteam (GBT) de leiding. Om daar zo goed mogelijk op voorbereid te zijn, oefenen en trainen zij hun rol als crisisfunctionaris regelmatig. Voor de burgemeesters is dit een nevenfunctie, waarbij de veiligheidsregio zorgt voor ondersteuning. Onder meer door jaarlijks te vragen aan welke ondersteuning burgemeesters behoefte hebben, zoals een perstraining of het beoefenen van een scenario met de gemeente. Dit jaar kozen de burgemeesters ervoor te oefenen met een scenario rond een zedenzaak, waarbij veel onrust ontstond onder inwoners. Alle tien de burgemeesters beoefenden dit scenario.
Meer weten over wat het GBT doet en inhoudt? Bekijk dan het filmpje hier onder:
Beroeps brandweer oefent samen met Rijkswaterstaat
In november oefende de beroeps brandweer samen met Rijkswaterstaat. Het doel: elkaar beter leren kennen om tijdens incidenten optimaal samen te kunnen werken. Deze oefening staat enkele keren per jaar op de agenda.
Eén van de oefenscenario’s was een explosie waarbij twee personen en een vat olie te water waren geraakt. Hierbij oefenden 15 deelnemers van Rijkswaterstaat en de brandweer het blussen van de brand, het redden van slachtoffers en het stabiliseren van het lekkende olievat. Het bijzondere van deze oefening was de locatie: de oefening vond plaats op een coaster (een klein zeeschip) die was afgemeerd in de haven van Dutch Harbour.
Oefenleider Arie Bas keek terug op een geslaagde oefening. ‘Het oefenen ging goed, al is er natuurlijk altijd ruimte voor verbetering, daar oefenen we tenslotte voor.‘
Bevolkingszorg en GGDGHOR beoefenen de werking van slachtofferinformatie-systematiek
In maart zorgden team Bevolkingszorg en de afdeling Crisisbeheersing van de veiligheidsregio als vervolg op eerdere trainingen voor een oefening op het gebied van Slachtofferinformatie-systematiek (SIS). Tijdens de oefening is de volledige procedure beoefend. Van opschalen tot opstarten van SIS. Omdat in deze procedure de GHOR een belangrijke rol heeft, sloot ook de sectie GGDGHOR aan bij de oefening.
SIS, wat is dat precies?
Slachtofferinformatie-systematiek is een landelijke aanpak die bij incidenten zorgt voor snelle en zorgvuldige informatie voor ongeruste verwanten. Binnen SIS werken gemeenten, GHOR en politie samen. Wil je meer lezen over de oefening? Klik dan hier.
USAR oefende in Kosovo
Tegen het einde van het jaar nam team USAR.nl deel aan een oefening in Kosovo, een generale repetitie in de voorbereiding op de hercertificering die voor 2024 op de agenda staat. Het doel? Het verzamelen van waardevolle feedback. Het USAR-team van het Verenigd Koninkrijk was verantwoordelijk voor de waarneming, op basis waarvan feedback wordt gegeven en verbeteringen in de werkwijze kunnen worden gedaan.
‘Op 30 oktober 3.00 uur verzamelden we ons op post Zwijndrecht’, keek een van de deelnemers terug. ‘Na een lange vlucht via Istanbul kwamen we rond 20.00 uur aan in Kosovo. Nadat we op onze verblijfsplaats waren aangekomen, begon de oefening direct. Het oefenscenario draaide om een aardbeving die de dag ervoor had plaatsgevonden, met veel doden, gewonden en vermisten als gevolg. Deze eerste inzet duurde tot 11.00 uur de volgende dag. Om de oefening zo realistisch mogelijk uit te voeren, was er weinig tijd voor slaap. De uitdagingen en de intensiteit van de oefening hielden aan tot donderdag 2 november 21.00 uur. Na de oefening hebben we verschillende toespraken bijgewoond, waaronder die van de premier van Kosovo.’
‘Deze oefening was een waardevolle kans om vrijwel alle materialen en procedures te beoefenen. De feedback van de Britse waarnemers was kritisch maar opbouwend, wat bijdraagt aan onze voorbereiding op toekomstige inzetten.’
Crises
Oorlog in Oekraïne en opvang duren voort
De oorlog in Oekraïne duurt voort en zorgt voor een constante toestroom van ontheemden naar Nederland. In samenwerking met de tien gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid zette Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid zich ook in 2023 in om voor deze vluchtelingen opvanglocaties te organiseren. De GHOR, brandweer en de GGD controleerden de opvanglocaties op gezondheid en leefbaarheid.
Alle gemeenten in onze regio bieden onderdak aan vluchtelingen, met een totaal van 2.506 beschikbare plaatsen (in december 2023). Daarnaast is er een centrale locatie met 100 plaatsen. Deze noodopvanglocaties zijn bijna vol, waardoor wordt gezocht naar nieuwe locaties of uitbreiding van bestaande locaties om aan de vraag naar 3.058 opvangplaatsen te voldoen.
De staatssecretaris vroeg in oktober 2023 om extra (crisis)noodopvangplekken voor kortdurende eerste opvang van Oekraïense vluchtelingen. Naast de bestaande 100 plaatsen bij de centrale locatie in CrownPoint in Dordrecht kwamen er 50 plaatsen bij in de CNO Havenkerk in Alblasserdam. Onder andere in Strijen in de Hoeksche Waard kwamen er door de versnelde realisering van de extra units plekken bij. Ook in Alblasserdam en Molenlanden werden extra noodopvangplekken georganiseerd.
Naast de opvanglocaties die worden geregeld door de gemeenten, krijgen vluchtelingen ook hulp van particulieren, stichtingen en verenigingen. In december 2023 waren er in de regio ongeveer 677 van zulke particuliere opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen. Inmiddels wordt er rekening mee gehouden dat vluchtelingen uit Oekraïne langere tijd in Nederland verblijven en dat ook andere vormen van huisvesting moeten worden gezocht.
Bekijk de voortgangsrapportage voor meer informatie over de Oekraïnecrisis en de betrokkenheid en ondersteuning van de VRZHZ en haar partners.
Crisisnoodopvang voor asielzoekers
In 2023 organiseerden veiligheidsregio’s naast de opvang van Oekraïense vluchtelingen opnieuw crisisnoodopvang voor asielzoekers. Dit was nodig omdat er onvoldoende plaats was in het COA aanmeldcentrum in Ter Apel. Hoewel de officiële crisisnoodopvang op 1 juli 2023 is beëindigd, loopt dit vanwege problemen bij het COA nog steeds in veel regio’s, inclusief de onze.
De zoektocht naar langdurige opvangplekken en de extra opgave voor statushouders wordt uitgevoerd door provinciale en regionale ‘regietafels’. Extra uitdaging bij de langdurige opvang van asielzoekers is dat relatief veel statushouders een plek in de opvang hebben.
In onze regio boden drie gemeenten aan om tijdelijke gemeentelijke opvang te bieden: Bleskensgraaf, Papendrecht en Sliedrecht, met een totale capaciteit van 170 asielzoekers. De rol van de Veiligheidsregio bestond uit coördinatie en beheer van de crisisnoodopvanglocaties, inclusief in samenwerking met de GGD de controle op brandveiligheid, gezondheid en leefbaarheid.
Bij deze opvang werd ook samengewerkt met gemeenten, andere Veiligheidsregio’s, het ministerie, COA, IND, VluchtelingenWerk en het Rode Kruis.
Weetjes
Jeugdbrandweer
De jeugdbrandweer scoorde tijdens wedstrijden in de landelijke finale. Jeugdbrandweer Alblasserdam won zilver. Het brons was voor Sliedrecht, Gorinchem greep net naast een podiumplek en werd vierde. De andere groep uit Gorinchem werd achtste.
Vernieuwde website
Vijf nieuwe redvoertuigen
Er zijn dit jaar maar liefst vijf nieuwe redvoertuigen geleverd in onze regio. Alle redvoertuigen zijn nu hetzelfde. Onderling zijn de voertuigen daardoor makkelijk uitwisselbaar tijdens onderhoud of een storing. Zo blijft de dekking van redvoertuigen binnen de regio zeker.
Duurzaamheid: van bekers tot voertuigen en de complete footprint
Duurzaamheid wordt binnen Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid op meerdere manieren en niveaus vertaald naar concrete activiteiten, van klein tot groot. In 2023 is een werkgroep duurzaamheid ingesteld om alle activiteiten binnen dit thema op elkaar af te stemmen. De werkgroep verzamelde dit jaar onder meer duurzame ideeën en maakte met een externe adviseur onze CO2-footprint inzichtelijk. Verder werd bij de vervanging van lichte voertuigen gekozen voor emissievrije voertuigen en zijn herbruikbare drinkbekers beschikbaar gesteld op de verschillende werklocaties.
Het huidige jaar staat in het teken van uitvoering van acties om onze CO2-voetbafdruk daadwerkelijk te verminderen. Daarnaast wordt dit jaar onder meer aandacht besteed aan verdere afbouw van fossiele brandstoffen, aanschaf van elektrische voertuigen, aan waterafvoer en zonne-energie.
Projecten
Overgang naar fluorvrij blusschuim
PFAS was in 2023 een hot topic. Deze stof komt voor in uiteenlopende alledaagse producten. Zoals cosmetica, textielartikelen en antiaanbaklagen van pannen, maar ook in blusschuim. Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid besteedt al jaren aandacht aan dit laatste punt en stelde daarbij gecontroleerde en geleidelijke afschaffing van PFAS-houdend blusschuim en een overstap naar een fluorvrije variant als doel.
Er kwam wel wat bij kijken om dat doel te bereiken. Van bemonstering van het PFAS-bevattende schuimvormende middel tot aan het leegmaken, reinigen en opnieuw vullen van het materieel met een fluorvrije variant, van voer- en vaartuigen tot schuimvoorraadbakken en handblussers.
Bij dit proces hoorden ook verschillende praktijktesten op het gebied van schuimkwaliteit en techniek. Hierbij werden verschillende soorten schuim onderzocht.
In december werd het hele proces succesvol afgerond. Daarmee is Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid nu volledig over op fluorvrij blusschuim. Tegelijkertijd is aandacht besteed aan een nieuw lesprogramma. Het fluorvrije schuim heeft immers een andere samenstelling en vraagt daarom van collega’s die met schuim werken om andere technieken. Zij worden ook in 2024 aan de hand van theorietoetsen en praktijkprogramma’s bijgeschoold.
Bereikbaarheid tijdens renovatie Haringvlietburg en Heinenoordtunnel
De afsluitingen van de Heinenoordtunnel en de Haringvlietbrug hadden in de zomer van 2023 nogal wat gevolgen. Voor Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid vooral op het vlak van bereikbaarheid en aanrijtijden van medewerkers naar kazernes.
Samen met onder meer de politie, ambulancedienst, Waterschap, Rijkswaterstaat en provincie Zuid-Holland keken we naar de gevolgen voor de hulpdiensten en inwoners. Gezamenlijk brachten we verschillende scenario’s, maatregelen, risico’s en kosten in beeld om de pijn van files en vertragingen zoveel mogelijk te verzachten. Zo werden onder meer scooters ingezet en verbleven brandweermannen op vrijwillige brandweerposten om extra aanrijtijd van huis of werk naar de kazerne te voorkomen.
Samen met partners werd op deze manier een grote logistieke puzzel gelegd en ervaring opgedaan voor omvangrijke infrastructurele projecten die voor de komende jaren op de agenda staan. Met deze ervaringen kunnen we ons in de toekomst bij grote projecten sneller organiseren en hoeven we niet steeds het wiel opnieuw uit te vinden.
Samenwerken en investeren in veiligheid rangeerterrein Kijfhoek
Sinds 2021 werkt Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid samen met ProRail aan verbetering van de veiligheid op rangeeremplacement Kijfhoek in Zwijndrecht.
In verschillende fases worden onder meer nieuwe schuimblusvoertuigen aangeschaft, wordt samenwerking tussen de bedrijfsbrandweer en de overheidsbrandweer versterkt en wordt het heuvelsysteem vervangen.
Om sneller en adequater op te treden tijdens incidenten is daarnaast in 2023 gestart met de aanleg van extra calamiteitenwegen en waterwinpunten op het rangeerterrein. Naast ProRail wordt hierbij samengewerkt met onder meer Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ), gemeente Zwijndrecht, en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Meer interesse in onze jaaroverzichten? Bekijk het jaaroverzicht van de GHOR en/of de voortgangsrapportage Vluchtelingenopvang in Zuid-Holland Zuid.
Colofon
Redactie
Team Communicatie VRZHZ
Contact
Dit jaaroverzicht is een uitgave van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid
VRZHZ op social media
Hier vind je een overzicht van een aantal berichten uit 2023. Volg jij ons al op Instagram, LinkedIn, Facebook en X? Via onze socials laten we zien wat we doen en geven we je informatie over de risico’s en de incidenten in onze regio.
Arbeidsmarktcampagne
Arbeidsmarktcommunicatie
In het begin van 2023 lanceerden we via de social media kanalen van de VRZHZ een arbeidsmarktcampagne. Met deze campagne lieten we diverse collega’s aan het woord over hun functie en werk binnen de veiligheidsregio. Wie zijn onze mensen? Wat doen ze precies? En wat maakt het werken binnen onze regio nou zo uniek?
Verhalen van onze collega’s lezen?
Ga voor de verhalen van onze collega's naar www.zhzveilig.nl/onswerk.
Door middel van deze ‘echte mensen campagne’ hebben we een kijkje in de keuken gegeven. En dat blijven we doen! Houd onze socials in de gaten voor meer.
Achtergelaten spullen langs de waterkant
Achtergelaten spullen langs de waterkant
Inspelen op de actualiteit. Dat is hoe deze bewustwordingscampagne tot stand kwam. Brandweer Zuid-Holland Zuid kreeg in de zomerperiode regelmatig meldingen binnen van verlaten kinderfietsjes langs de waterkant. Bij zo’n belletje twijfelen we als hulpdiensten niet en zetten we groot in.
Het doel van deze campagne was om ouders en verzorgers uit de regio bewust te maken van punten waar zij op kunnen letten. Eén van de tips? Markeer je telefoonnummer op fietsen en (water)speelgoed.
Meer tips?
Weten waar jij als ouder of verzorger nog meer op kunt letten? Klik dan op deze link naar onze pagina over achtergelaten spullen langs de waterkant.
Voorbereiding Landelijke intocht Sinterklaas in Gorinchem
Voorbereiding Landelijke intocht Sinterklaas in Gorinchem
Dit jaar was Gorinchem de place-to-be om de eerste glimp van de goedheiligman op te vangen. Hier zette hij voet op Nederlandse bodem. Wat dat met de veiligheidsregio te maken heeft? Het volgende.
Om de landelijke intocht zo goed mogelijk te laten verlopen, kwamen maanden daarvoor en vervolgens regelmatig, collega's bij elkaar. Adviseurs van de brandweer, GHOR (geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio), crisisbeheersing, gemeente, politie en vele andere (veiligheids-)partners zijn betrokken om de intocht zo veilig mogelijk te laten verlopen.
Door alle partners worden ter voorbereiding adviezen gegeven en scenario’s uitgewerkt. Ook stond tijdens de intocht zelf op twee centrale plekken brandweer paraat.
Kortom, we zijn blij dat de Sint op een veilige manier in Gorinchem is aangekomen.
USAR.nl verleent hulp in aardbevingsgebied Turkije
USAR.nl verleent hulp in aardbevingsgebied Turkije
Dit jaar begon heftig toen verdrietig nieuws over aardbevingen in Turkije tot ons kwam. Op maandag 6 februari vertrok het team van USAR.nl naar het aardbevingsgebied om hulp en steun te bieden aan slachtoffers na meerdere aardbevingen.
Het USAR.nl team bestaat uit 65 mensen en 8 speurhonden. Zij vormen vier reddingsteams en voeren daarmee zoek- en reddingsoperaties uit. Van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid gingen in totaal 10 reddingswerkers mee op deze missie, 3 collega’s waren er voor ondersteuning vanuit het hoofdkwartier (HQ) in Nederland.
Meer weten over USAR.nl?
Weten wat USAR.nl precies doet en wie de leden zijn? Ga naar www.usar.nl voor meer informatie.
Firefighter Stair Climb
Firefighter Stair Climb
De hoogte in voor het goede doel. In september beklommen zo’n twintig brandweercollega’s uit onze regio 600 traptreden. De firefighter Stair Climb wordt georganiseerd in het WTC in Almere ter nagedachtenis aan de slachtoffers en brandweercollega’s die op 9/11 omkwamen bij de terreuraanval op het WTC in de VS.
Dit jaar is maar liefst 25.000 euro opgehaald voor stichting Brandweer zonder Grenzen.
Wervingscampagne vrijwilligers en beroeps brandweer
Wervingscampagne vrijwilligers en beroeps brandweer
In 2023 werden succesvolle wervingscampagnes gehouden voor zowel de beroeps brandweer als de brandweervrijwilligers. Campagnemateriaal waarbij onze eigen mensen en hun verhaal centraal staan. Daarmee weet jij ook gelijk welke brandweerprofessionals er voor jou zijn, en dat 24/7.
Meer weten?
Nieuwsgierig naar informatie over werken als beroeps brandweer of brandweervrijwilliger? Ga naar www.gabijdebrandweer.nl.